Wskaźniki WIBOR i EURIBOR- ich znaczenie w życiu codziennym

Ponad ¾ Polaków w wieku 18-64 lat przynajmniej raz w życiu wzięła kredyt lub pożyczkę. Elementem każdego kredytu jest rata, a ilekroć wspominamy o racie zastanawiamy się również nad wysokością jej oprocentowania, które zależy między innymi od wskaźników takich jak WIBOR, EURIBOR czy SAARON.

Jeśli nie wiesz czym są te wskaźniki, to warto się im przyjrzeć bliżej.

Z tego artykuły dowiesz się:

• Czym jest WIBOR, EURIBOR i SAARON
• Jakie znaczenie mają w naszym codziennym życiu.
• Od czego zależą.
• Kto je ustala.

Czym jest WIBOR?

WIBOR jest wskaźnikiem o kluczowym znaczeniu dla całego polskiego systemu finansowego. Obrazuje on, po jakiej cenie banki pożyczają sobie nawzajem pieniądze. Jego wartość zależy pośrednio do aktualnej wysokości stóp depozytowej oraz lombardowej. Dla zwykłego obywatela ma on istotne znaczenie w kontekście kredytów hipotecznych, bo jego wahania mogą spowodować wzrost lub obniżenie rat kredytu hipotecznego. WIBOR nie jest pojedynczym wskaźnikiem, ale obejmuje kilka różnych rodzajów stóp procentowych dotyczących różnych okresów. Najczęściej używa się wskaźników WIBOR na jeden miesiąc- 1M , kwartał -3M , pół roku- 6M lub na rok -1Y. Szczegółowe zasady aktualizacji WIBOR znajdują się w każdej umowie kredytu hipotecznego.

WIBOR jest ustalany codziennie do godziny 11:00 przez największe banki w Polsce, na podstawie zaprezentowanych przez nie danych. Banki, które biorą udział w ustalaniu wysokości stawki WIBOR w ramach tzw. fixingu, nazywane są dilerami rynku pieniężnego. Nie zawsze jest to grupa takich samych banków – zmienia się ona co jakiś czas, zależnie od wyniku konkursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski. WIBOR jest obliczany jako średnia arytmetyczna wielkości oprocentowania w największych bankach, ale przy jej obliczaniu odrzucane są wartości skrajne – najniższa i najwyższa. Aktualne stawki WIBOR są publikowane w wielu serwisach finansowych.

Co wpływa na WIBOR?

Stawka WIBOR jest uzależniona od poziomu głównej stopy procentowej, którą ustala Rada Polityki Pieniężnej (RPP) przy Narodowym Banku Polskim. Wzrost lub spadek WIBOR zależy też od sytuacji finansowej banków. Jeśli banki potrzebują gotówki, to jego wartość rośnie, a jeśli banki mają dużo pieniędzy, bo np. udzielają niewielu kredytów, to wartość pieniądza i wskaźnika WIBOR maleje. Na spadek lub wzrost WIBOR wpływa jeszcze inflacja (czyli spadek wartości pieniądza). W przypadku wysokiej inflacji, Rada Polityki Pieniężnej zwykle decyduje o wzroście stóp procentowych, które powodują wzrost wskaźników WIBOR. Podobnie działa to w drugą stronę – zmniejszająca się inflacja prowadzi zwykle do obniżenia wartości wskaźników WIBOR.

Jakie znaczenie ma WIBOR w codziennym życiu?

Dla zwykłego obywatela WIBOR ma istotne znaczenie, ponieważ to on brany jest pod uwagę podczas określania oprocentowania większości kredytów w Polsce, ale tylko tych wyrażonych w złotówkach oraz tych, które w zapisach umowy kredytu mają określone oprocentowanie jako zmienne. Taka forma jest stosowana przy kredytach długoterminowych na wysokie sumy – czego najlepszym przykładem są kredyty hipoteczne. WIBOR nie dotyczy kredytów ze stałym oprocentowaniem.

Jak WIBOR wpływa na ratę kredytu?

Im wyższy jest WIBOR, tym wyższe będzie oprocentowanie i odwrotnie – im niższy WIBOR, tym niższe jest oprocentowanie.  Jednak nie każda zmiana WIBOR oznacza zmianę oprocentowania. Zależy to również od zapisów w umowie kredytowej.

WIBOR a przyszłość

Lata 2013-2021 to był czas stosunkowo niskich stóp procentowych, pożyczki i kredyty były zwyczajnie tańsze. Dla kredytobiorców to dobrze, dla banków nieco mniej, bo zmniejsza się ich zysk z pożyczania pieniędzy. Wszystko zmieniła pandemia koronawirusa i dalsze jej konsekwencje, a także wojna na Ukrainie. WIBOR wzrósł mocno w końcówce 2021 roku i od początku 2022 roku nadal wzrasta. Wszystko dlatego, że kryzys gospodarczy i niestabilność na rynku się utrzymują, a ustalane przez RPP stopy procentowe są coraz wyższe. Obecnie nie wiadomo jaka przyszłość czeka WIBOR, ponieważ prawdopodobnie od stycznia 2023 roku WIBOR zostanie zastąpiony innym wskaźnikiem referencyjnym o nazwie WIRON. 

EURIBOR

EURIBOR jest wskaźnikiem bardzo podobnym do WIBOR. Ma on wpływ na spłacane raty kredytów ze zmiennym oprocentowaniem, ale w walucie euro. To inaczej stopa referencyjna oprocentowania kredytów zaciąganych w euro. Jeśli masz kredyt hipoteczny w złotówkach, to EURIBOR nie będzie miał dla Ciebie aż takiego znaczenia.

EURIBOR został po raz pierwszy opublikowany w 1999 r. w związku z wprowadzeniem euro. Przed ustanowieniem EURIBOR, każdy kraj w strefie euro stosował swoją odpowiednią stopę międzybankową. Od momentu jego powstania stawki krajowe, takie jak np. paryski PIBOR, frankfurcki FIBOR czy właśnie polski WIBOR są zintegrowane z EURIBOR.

EURIBOR odzwierciedla wysokość oprocentowania nie tylko kredytów, ale i lokat międzybankowych obowiązujących w strefie euro oraz Islandii, Norwegii i Szwajcarii.  Stawki EURIBOR są też używane jako indeks lub stopa referencyjna we wszystkich branżach finansowych, które używają euro. Są one oparte na umowach między wieloma europejskimi bankami, a ich poziom zależy od wielu czynników, takich jak np. wzrost gospodarczy stabilność na rynku czy inflacja, które również mają wpływ na poziom stóp procentowych. EURIBOR podobnie jak WIBOR jest ustalany codziennie na podstawie średnich stawek międzybankowych przekazywanych o godzinie 11:00 czasu środkowoeuropejskiego przez panel 18 banków- tzw. Europejską Federację Bankową w Brukseli.

Poziom EURIBOR

Od momentu powstania do marca 2009 r. EURIBOR utrzymywał się na poziomie między 2–6%. W maju 2015 r. miesięczna stopa EURIBOR po raz pierwszy spadła poniżej 0%. Od tamtego momentu EURIBOR był zwykle na ujemnym poziomie. Od 2022 roku EURIBOR stopniowo wzrósł w okolicach 0-2 %. Oznacza to, że kredyty miały oprocentowanie zerowe lub bliskie zeru. Specjaliści przewidują, że w 2023 roku będzie się on utrzymywał na podobnym poziomie.

WIBOR i EURIBOR, a kredyt we frankach

Dla dużej części Polaków posiadających kredyty w walucie obcej bardziej istotna jest stawka SAARON, ponieważ to właśnie ona wpływa na oprocentowanie kredytów m.in. we frankach szwajcarskich. SAARON obowiązuje od 2022 roku i zastąpiła poprzedni LIBOR. W momencie wprowadzenia wskaźnik SAARON był ujemny ok. -0.7%, a obecnie zbliża się ku zerowej stawce. Dla większości kredytobiorców we frankach zmiana wskaźnika LIBOR na SARON nie miała większego znaczenia. Cały proces przebiegł dosyć płynnie, nie wymagano od kredytobiorców podejmowania żadnych dodatkowych czynności czy podpisywania aneksów do umów frankowych.